Trigeminalna neuralgija je zastrašujući bol u licu i najjači bol kojeg čovek može doživeti! Pacijenti ga opisuju kao udar struje, udar groma, čupanje, kidanje, provlačenje užarenih igala kroz lice. Opisani su slučajevi samoubistava pacijenata koji više nisu mogli da trpe ovaj bol!
Bol nastaje zbog oštećenja nerva trigeminusa i javlja se u napadima trajanja od nekoliko sekundi do dva minuta. Bez obzira koliko su napadi česti, između njih postoje potpuno bezbolni intervali. Udar bola se može izazvati blagim dodirom lica, govorom ili žvakanjem. Ponekad svaki pokret i svaki dodir izazivaju bol, te pacijenti izbegavaju govor i jelo, piju na slamčicu izbegavajući otvaranje usta, ne umivaju se, ne peru zube, ne briju se, izbegavaju i najmanji pokret (lice mumije). Zbog izbegavanja jela, u kratkom periodu značajno gube na telesnoj težini.
Bolest se u početku manifestuje smenjivanjem bolnih i bezbolnih perioda. Bolni period (period u kojem se javljaju napadi bolova) traje nekoliko meseci, a nakon njega, spontano dolazi do bezbolnog perioda (nema napada bolova). Vremenom su bolni periodi sve duži, a bezbolni sve kraći, tako da svi pacijenti na kraju dođu u stalni bolni period. Napadi se javljaju sa različitom učestalošću, od nekoliko do velikog broja u toku dana. Učestalost trigeminalne neuralgije je četiri obolela na 100.000 stanovnika godišnje.
Šta je trigeminus?
TrigeminusTrigeminus (V moždani živac) svojim završnim granama oživčava lice. Prva završna grana trigeminusa (n.oftalmicus) oživčava čelo, druga (n.infraorbitali) regiju donje, a treća (n. mandibularis) regiju donje vilice. Trigeminalna neuralgija je najčešća u trećoj grani, nešto ređa u drugoj, a izuteno retka u prvoj. Može zahvatiti dve grane u isto vreme, pri čemu je najčešća kombinacija II i III grane, a u ređim slučajevima mogu biti zahvaćene i sve tri grane odjednom. Trigeminalna neuralgija se po pravilu javlja sa jedne, premda u retko može zahvatiti i obe strane lica.
Trigeminalna neuralgija se deli na primarnu i sekundarnu. Znatno češća je primarna i smatra se samostalnim oboljenjem, a sekundarna nastaje kao simptom drugih oboljenja, kao što su tumori zadnje lobanjske jame ili multipla skleroza. Uzroci primarne trigeminalne neuralgije još uvek nisu potpuno jasni. Jedno od najprihvatljivijih objašnjenja je da patogenetski mehanizam neuralgije počinje pritiskom arterijskog krvnog suda na nerv trigeminus u zadnjoj lobanjskoj jami, na mestu gde on nastaje iz moždanog stabla (teorija vaskularne kompresije).
Trigeminalna neuralgija je veoma karakteristična, tako da se dijagnoza lako postavlja na osnovu razgovora sa pacijentom. Međutim, uvek je potrebno uraditi i odgovarajuće radiološke preglede: skener ili magnetnu rezonancu sa angiografijom (prikazom krvnih sudova mozga). Skener omogućava otkrivanje tumora u zadnjoj lobanjskoj jami, kao eventualnog uzroka neuralgije, a magnetna rezonaca sa angiografijoim pruža dodatne podatke o multiploj sklerozi ili vaskularnoj kompresiji nerva trigeminusa.
