Definicija i etiologija:
DR predstavlja morfološki odraz procesa starenja.
DR je uzrokovan kumulativnim disbalansom multifaktonjalnog – hereditarnog, humoralnog, metaboličkog, trofičnog,cirkulatornog, mikrotraumatskog ili inflamatornog porekla, kao mehaničko-hroničnog statičko-dinamičkog opterećenja, koje je primarno ili sekundarno usmereno na kostno zglobni sistem.
Patogeneza:
Patoanatomski supstrat DR je degeneracija zglobne hrskavice i subhondralne kosti.
To je hroničan. evolutivni, progredijentni proces sa funkcionalnom involucijom koji prolazi kroz nekoliko razvojnih stadijuma:
I Faza degeneracije hrskavice pokrovne ploče zglobnih tela (Prvo površni, a kasnije bazalni slojevi);
II Faza reaktivne proliferencije i hipertrofije subhondralne kosti
(Enhondralna osiftkacija uz osteosklerozu. Epifiznu osteoporozu, aseptične, avaskularne nekroze i postnekrozne ciste i pseudociste);
III Faza osteofitoze
(Obrazovanje spongioznih koštanih trnova – o s t e o f i t a);
IV Fazi razvoja degenerativnih promena na mekim zglobnim i vanzglobnim penartikularnim strukturama
(Zglobna kapsula, sinovijalna membrana, vilti synoviales, burze, tetive)
Klasifikacija:
A. Primarna idiopatska osteoartroza
(Generalizovani sistemski ili poliartikularni oblik DR)
1. Gonarthrosis – (DR kolenog zgloba)
2. Arthrosis cubitii – (DR lakatnog zgloba)
3. Arthrosis digitorum
a) Heberdenova osteoartroza
(DR proksimalnih interfalangealnih zglobova prstiju šake)
b) Erozivna osteoartroza
DR proksimalnih intertalangealnih zglobova prstiju lake DR karpometakarpalnog i metakarpofalangealnog zgloba palca šake
DR metataizofalangealnog zgloba palca stopala
4. Arthrosis talocruralis – (DR skočnog zgloba)
B. Sekundarna osteoartroza
(Monoartikularni i/ili oligoartikularni oblik)
1. Degenerativni reumatizam kičmenog stuba
a) Spondylosis
b) Spondyloarthrosis
c) Discarthrosis
2. DR kuka – (Arthrosis coxofemoralis – Malum coaxe senile) Najčešće forme DR u praksi opšte medicine su B1, B2 i A1.
Gonarthrosis (Arthrosis genus) – DR kolenog zgloba Primarno mesto lokalizacije degenerativnog procesa medijalni i/ili lateralni femortibijalni i/ili femoropatelarni zglob.
Klinička slika:
1. Laka ukručenost i zakočenost zgloba kolena
2. Tup bol u kolenu pri dužem hodu, silaženju niz stepenice, klečanju ili čučanju
3. Hramanje i krepitacije – pucketanje pri pasivnim pokretima zgloba
Dijagnoza:
I Anamneza i objektivni fizički (palpatorni) nalaz
Pri palpaciji pasivnih pokreta se uočavaju krepitacije ili škriputanje i izražena osetljivost unutrašnjeg kondilusa.
II RTG nalaz
a) Suženje zglobnog prostora
b) Subhondralna skleroza kosti
c) Marginalna osteofitoza – (Lateralni osteofiti na epifizama)
d) lstanjenje hrskavice i prominencije interkondilnih tuberkuls
III Artroskopija i pregled punktata sinovijalne tečnosti
Komplikacije:
1. Hidrops kolena – Glavna komplikacija gonartroze –
2. Sekundarni sinovitis i osteoartritis
3. Fibrozna i kostna ankiloza zgloba samo u odmaklim slučajevima
4. Mišićno-zglobna kontraktura
Coxarthrosis – Malum coxae senile – Osteoarthrosis coxofemoralis – DR kuka
Klinička slika:
1. Bol u predelu kuka koji zrači u ingvinum i iradira duž unutrašnjc strane butine u koleno.
Pogoršava se pri unutrašnjoj rotaciji i ekstenziji kuka (rana faza)
2. Progresivna funkcioleza – poremećaj abdukcije, abdukcije, spoljnje rotacije i fleksije kuka (kasna faza), uz otežano kretanje zbog atrofije mišića buta.
Dijagnoza:
I Anemneza i objektivni flzički nalaz – inspekcija –
Obolela osoba je nagnuta prema strani obolelog kuka uz izraženu lordozu. Mogu biti prisutni i statični poremećaji (Pedes plana, Genua valga et vara)
II RTG nalaz
a) Sušenjc međuzglobnog prostora sa izraženom atrofljom hrskavice
b) Cistične i sklerotične promene u subhondralnoj zoni
c) Deformacija – ovalizacija i nepotpuna natkrovljenost glave femura
d) Osteofitoza na glavi femura i lateralnim krajevima acetabuluma
e) Razgolićenost acetabuluma
