Upala pluća (Pneumonija) je najopasnija forma oboljenja respiratornog trakta, koji nastaje usled različitih mikroorganizama.Bolest može da zahvata sva starosna doba, naročito se manifestuje kod osoba sa različitim hroničnim bolestima ili sa oslabljenim imunim sistemom.Upala pluća može nastati udisanjem (aspiracija) prašina, hemijskih materija.
Uzročni su:bakterije, virusi, gljivice.Najčešći uzročnik je Streptococcus pneumoniae (pneumokok), Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Haemophylus influenzae.
Virus influenzae A i B zatim Chamydia psittaci.
Uplala pluća-pneumonija deli se na:
*Tipične-bakterijske pneumonije.
*Atipične forme-bronhopneumonija
Kod pneumonije infekcija zahvata ceo režanj, ili najveći deo pluća, dok kod bronhopneumonije zahvata samo pojedine režnjiće na raznim delovima pluća, pored toga zahvata i bronhiole.
Tok bolesti je zato i različit.Bronhopneumonija često nastaje kao sekundarno oboljenje, ili komplikacija prethodnog oboljenja disajnih puteva, ali se dešava i kao primarno oboljenje.
Klinička slika:je karakteristična prisustvom specifičnih i nespecifičnih simptoma.Opšti-nespecifični simptomi su:groznica, znojenje, malaksalost, bolovi u mišićima i zglobovima, glavobolja, gubitak apetita.To su simptomi kao kod gornjih disajnih puteva virusnog porekla.
Tipična baktrijska pneumonija
Kod bakterijske infekcije izazvan pneumokokom ili stafilokokom je teška slika bolesti, može se razviti u toku nekoliko sati.Simptomi variraju i zavise od imunog sistema i težine bolesti.Kod svih obolelih javlja se kašalj, nedostatak vazduha, pleuralni bol.U početnoj fazi bolesti nema ispljuvaka ili je oskudan, kasnije postaje gnojav-purulentan.
Kod mladjih osoba česte su visoke temperature, drhtavice od kojih većina sa postojanjem herpesa na usnama.Kod odraslih osoba pneumonija može biti izazvana psitakozom.Tu je klinička slika znatno teža jer nastaje poremećaj svesti i konfuznosti.
Atipične pnumonije-Bronhopneumonija
Počinje sa laganim tokom bolesti, klinički simptomi se razvijaju postepeno, kao i temperatura sa opštim simptomima, glavobolja, umor, opšta slabost, bolovi u mišićima.Kašalj se javlja nakon 3-4 dana suv, iritabilan bez iskašljavanja.Zbog nekarakteristične simptomatologije dijagnoza se kasnije postavlja, nego kod bakterijskog tipa pneumonije.
Dijagnoza:se postavlja nakon kliničkog pregleda, simptomatologije, fizičkog nalaza, RTG snimak pluća, serološka ispitivanja (povećan broj leukocita),ubrzana sedimentacija.
Auskultativno primećuje se pucketanje, penušav šum, karakterističan je za postojanje tečnosti u alveolarnom prostoru.Analizom ispljuvka-sputum izoluje se uzročnik infekcije i primenjuje se adekvatna terapija.
Lečenje:zavisi od uzročnika.Bakterijski tip pneumonije leči se antibioticima kao što su Penicilin, makrolidi, cefalosporini, sulfonamidi uz simptomatsku terapiju.
Važno je pridržavanja dinamike i uputstva za terapiju, jer u suprotnom može doći do neizlečenja i ponovnog povratka bolesti.U fazi oporavka-rekonvalescenciji bitno je vitaminska terapija sa unosa dosta tečnosti, zdrave i pravilne ishrane.
Virusna pneumonija se leči antivirusnim lekovima, jer antibiotici ne deluju na viruse.
Izuzetak predstavlja atipična pneumonija izazvana Mycoplasmom pneumoniae, to se leči antibiotskom terapijom najčešće se daje tableta Azitromicin 1×1 na dan.
Posebno treba istaći simptomatsko lečenje svih pneumonija.Primena antipiretika, lekovi koji omogućavaju lakše iskašljavanje.
Prognoza:zavisi od više faktora, najpre od imunološkog stanja, starosne dobe, uzročnika, težine bolesti.
U prevenciju bolesti, važan faktor je zdrava ishrana, odmor i boravak na čistom vazduhu, preporučljivo je boravak na moru.
Kod dece važna je redovna vakcinacija.
Kod odraslih prestanak pušenja i konzumiranja alkohola.
Značajni su stambeni uslovi, nehigijenski vlažni, mračni stanovi su leglo zaraze za oboljenje respiratorne infekcije.
