Intrauterina asfiksija:
Kao uzrok dolazi u obzir hipoksemija majke ( eklamptički grčevi, anemija, šok, srčano obolenje, prekomerno uzimanje analgetika i anestetika), kompresija pupčane vrpce, dugotrajan porodjaj, predoziranje sredstava za izazivanje porodjanih bolova, prerano odlubljivanje placente, degenerativne promene, infarkti placente smanjuju funkcionalnu sposobnost i stvaraju dispoziciju za asfikciju.(disfunkcija placente).To je naročito slučaj pri graviditetnoj intoksikaciji, prenešenost, i starije prvorotke.
Hipoksija i resporatorna acidoza su primarne biohemijske promene.Fetus i novorodjenče su rezistentni prema hipoksiji zbog visoke koncentracije hemoglobina i fakultativno anaerobnog metabolizma ugljenih hidrata, čije sagorevanje kao i u eritrocitima dostiže samo do stadijuma piruvat-laktata.Posledica ovog je nagomilavanje organske kiseline-metabolička acidoza i jako opadanje PH u krvi.Sekundarno se tome još pridružuje hiperkaliemije, hiperfosfatemija i azotemija.
Kongestija edema i krvarenje u različitim organima su najupadljiviji patološko-anatomski nalaz.Hipoksija ganglijskih ćelija koja duže traje može da dovede do atrofije mozga.U plućima se često nalaze tragovi aspirisane plodove vode, jer asfiksija nadraži fetus na jake pokrete disanja.Klinički se asfiksija ispoljava sporim, slabim, nepravilnim srčanim tonovima i oticanjem plodove vode obojena mekonijumom.Važno je pratiti srčane tonove za vreme porodjaja naročito u periodu ekspulzije.
Pri srednje jakoj asfiksiji disanje novorodjenčeta je usporeno, traži vazduh, srčana radnja mu je jaka, ali spori su mišićni tonus i refleksna nadražljivost, boja cijanotična asfiksija livida.Pri teškim asfiksijama najupadljiviji je znak apneja, srčana radnja je veoma usporena slaba, mišićni tonus i refleksi ne postoje, boja je bleda i cijanotična-asfiksija pallida.
Odličnu metodu za ocenjivanje stanja novorodjenčeta postavila je Virginija Apgar: tzv. metodu vitalnosti.
Minut posle rodjenja registruje se pet tačaka i ocenjuje se brojevima 0 ili 1 ili 2.Suma 10 označava optimalne uslove.
Prvih dana vrlo se često javlja izvesna hiperiritabilnost, ili konvulzija.Povraćanje, otežana ishrana.Cijanoza i dispneja mogu da potiču i od aspiracije plodne vode i od ateketaze.
Profilaksa:Porodjaj treba da se sprovodi brzo i pažljivio.Anemiju, šok majke treba otkloniti transfuzijom krvi, majci se daje kiseonik.Intrauterina asfiksija zahteva brzu intervenciju i veliku paznju.Kod lake i srednje jake asfiksije glava novorodjenčeta se nisko spusti, aspirišu se iz gornjih puteva plodova voda i sluz, daje se kiseonik.Pri teškoj asfiksiji dete se intubira odmah aspiriše se traheja i ubacuje se kiseonik pomoću respiratora.Pri veštačkoj respiraciji maksimalni pritisak ne sme da bude kod donošenog deteta veća od 20 cm, kod nedonošenog deteta oko 15 cm stuba.Ako se primeni jači pritisak dolazi do rupture alveola i kao posledica može da nastane emfizem i penumotoraks.CNS može da se nadraži davanjem kofeina
(8 mg.Kg tel.tež.-im ili iv).
